Vanaf 1 mei 2016 moet de wet DBA opdrachtgevers en zzp’ers duidelijkheid geven over de onderlinge arbeidsrelatie. Bij de wet DBA staan de arbeidsrelatie en de vraag in hoeverre er sprake is van een dienstbetrekking centraal.
Opdrachtgevers welke een arbeidsrelatie hebben met een opzettelijke schijnzelfstandigheid, kunnen correctieverplichtingen en naheffingsaanslagen krijgen, verhoogd met een boete. Tot in ieder geval 1 januari 2021 handhaaft de Belastingdienst als een opdrachtgever kwaadwillend blijkt. Ook als opdrachtgevers na aanwijzingen van de Belastingdienst hun werkwijze niet binnen een redelijke termijn aanpassen.
Bepalend voor een arbeidsrelatie is de onderlinge samenhang van alle omstandigheden. Er kan sprake zijn van dat de opdrachtgever loonheffingen moet inhouden op de beloning voor de opdrachtnemer, afhankelijk van de indeling van de arbeidsrelatie.
Een werknemer wordt in bescherming geboden via het arbeidsrecht. De belangen van een werknemer binnen het sociale zekerheidsrecht liggen in de werknemersverzekeringen. Wanneer opdrachtnemers als werknemers gekwalificeerd worden, zijn zij verzekerd tegen het verlies van inkomen in het geval van (langdurige) ziekte, werkloosheid of arbeidsongeschiktheid. De premies voor de werknemersverzekeringen worden betaald door de werkgever.
Arbeidsovereenkomst
Of er sprake is van een arbeidsovereenkomst wordt beoordeeld door:
De gezagsverhouding.
De persoonlijke verplichting tot het verrichten van arbeid.
Het loon.
Ontbreekt een van deze elementen, dan is basis van een overeenkomst van opdracht of tot aanneming van werk. Een belangrijk verschil met een arbeidsovereenkomst is het doel van de overeenkomst; de arbeidsovereenkomst is gericht op inspanningsverplichting, terwijl de overeenkomst van opdracht of aanneming van werk gericht is op de resultaatverplichting.
Overeenkomst tot opdracht
Of er sprake is van een overeenkomst tot opdracht wordt beoordeeld door:
Het verrichten van diensten.
Anders dan op grond van een arbeidsovereenkomst, niet zijnde aanneming van werk, bewaarneming, uitgeeft- of vervoersovereenkomst.
De opdrachtgever verplicht de opdrachtnemer om bepaalde diensten zelfstandig te verrichten. Een indicatie van een overeenkomst van opdracht in plaats van een arbeidsovereenkomst is de mogelijkheid om zich vrij te laten vervangen. Bij de overeenkomst van opdracht is geen verplichting tot tegenprestatie voor de wederpartij opgenomen.
Overeenkomst tot aanneming van werk
Of er sprake is van een overeenkomst tot aanneming van werk wordt beoordeeld door:
Het buiten dienstbetrekking,
tot stand brengen van een bepaald werk van stoffelijke aard,
tegen een bepaalde prijs.
Denk hierbij aan onder andere het bewerken, veranderen, verbeteren, verbouwen van een werk dat eerder tot stand is gebracht. Bij aanneming van werk is er sprake van een resultaatverplichting.
Fictieve dienstbetrekkingen
Indien er wordt geoordeeld dat er geen sprake is van een dienstbetrekking, dan is het nog goed mogelijk dat er voor de loonbelasting of sociale zekerheid toch een fictieve dienstbetrekking bestaat. Er is dan geen sprake van een dienstbetrekking, meestal doordat de gezagsverhouding tussen partijen ontbreekt of niet duidelijk is.
Een fictieve dienstbetrekking biedt geen arbeidsrechtelijke bescherming, omdat ze feitelijk niet voldoen aan de drie elementen loon, arbeid en gezag.
Wet DBA
De Wet DBA is bedoeld om schijnzelfstandigheid te verminderen. Er is sprake van een belastingplichtige die van mening is winst uit onderneming te hebben, terwijl er feitelijk sprake is van een dienstbetrekking voor de loonheffingen.
Ook het ondernemerschap speelt een rol. Denk hierbij aan:
Wie verricht de arbeid.
Door wie en aan wie wordt er betaald.
Is er een ondernemersrisico aanwezig en zo ja, in welke mate.
Bij wie zijn de investeringen gelegen.
Het soort werkzaamheden dat wordt uitgevoerd.
Wie draagt de risico’s bij arbeidsongeschiktheid.
Wilt u meer informatie over de wet DBA of wilt u beoordelen of er sprake is van een (fictieve) dienstbetrekking. Neem dan contact op met ons administratiekantoor in Veldhoven.
Wij kunnen u als ZZP-er adviseren!